Context

De planuitwerkingsfase wordt getrokken door meerdere partners van “Samen werkt beter”. Onze insteek daarbij is een toekomstbestendige invulling. Zelfrealisatie heeft daarbinnen onze voorkeur. Dat houdt in dat we het eigendom bij anderen laten en afspraken maken over de uitvoering van de benodigde maatregelen. In 2017 zetten wij de gesprekken daartoe met de grondeigenaren voort. Mocht deze vorm van zelfrealisatie door eigenaren niet mogelijk zijn of niet gewenst worden, dan is verwerving van deze gronden door de provincie mogelijk. Dit alles overeenkomstig de door ons opgestelde interventieladder die ook ten grondslag ligt aan de door ons vastgestelde verwervingsplannen.

Dit programma bevindt zich in de overgang van planuitwerkingsfase naar realisatiefase.

Acties

  1. Wij stellen in 2017 voor alle Natura-2000 gebieden waar de planuitwerking in 2016 is gestart dan wel loopt, (voor)ontwerp ruimtelijke plannen op.
  2. Wij zorgen voor afspraken met de terreinbeherende organisaties over de uitvoering en daadwerkelijke realisering van de maatregelen binnen de Natura 2000 gebieden (de zogenaamde interne maatregelen). Met alle overige eigenaren in bestaande natuurgebieden is een gesprek geweest.
  3. Wij stimuleren de totstandkoming van de afronding van de EHS (zogenoemde verbetervoorstellen). Deze verbetervoorstellen zijn op voorspraak van partners in het beleid verankerd in 2013 en hebben anders dan de dwingende PAS / Natura 2000 opgave een vrijwillig karakter. Voor de afronding van de verbetervoorstellen zijn diverse partners uit Samen Werkt Beter verantwoordelijk. De provincie faciliteert de ontwikkeling van de verbetervoorstellen.
  4. We hebben met alle eigenaren in de gebieden waar de planuitwerking in 2016 is gestart dan wel loopt, een gesprek met betrekking tot de zelfrealisatie of het beschikbaar krijgen van de benodigde gronden en de schadeloosstelling die daarbij hoort.

Toelichting op voortgang

Bij Monitor 2017-I is de naamgeving aangepast: de aanduiding EHS zal worden aangepast naar NNN (Natuur Netwerk Nederland). De naam van het programma is nu Ontwikkelopgave Natura2000.

De planuitwerkingsfase loopt voor alle Natura2000-gebieden waar in de 1e PAS-periode maatregelen nodig zijn. Verschillende partners uit Samen werkt beter hebben daarvoor een rol als trekker van een gebiedsproces op zich genomen. Voor vier gebieden hebben wij het ontwerp-inrichtingsplan inmiddels vastgesteld: Lonnekermeer, Uiterwaarden Zwarte Water Vecht, Landgoederen Oldenzaal en Punthuizen-Stroothuizen. De (voor-)ontwerp-ruimtelijke plannen zijn in procedure. Voor zes gebieden wordt het inrichtingsplan en (voor-)ontwerp ruimtelijk plan in de eerste helft 2018 opgeleverd. Voor de overige gebieden zal dit later in 2018 of begin 2019 zo ver zijn. Zoals eerder is gemeld is voor Wierdense Veld en Engbertsdijksvenen door externe factoren medio 2017 gestart met de planuitwerking. Inmiddels is het beheerplan Wieden-Weerribben vastgesteld, en is ook daar gestart met de planuitwerking. Het beheerplan voor IJsseluiterwaarden is ter inzage geweest, Gelderland werkt nu aan de reactienota.

Wij leggen als GS regelmatig werkbezoeken af aan Natura2000-gebieden, ook voor uw Staten staat jaarlijks een dergelijk werkbezoek gepland. In 2017 is er op 6 september een PS-werkbezoek geweest aan de Sallandse Heuvelrug. Op 22 september was er een werkbezoek van mevr. A. Schreijer-Pierik (EU-parlement, CDA/EVP fractie) en dhr. Humberto Delgado Rosa (director Natural Capital DG Environment, European Commission) aan Punthuizen-Stroothuizen.

De voorbereiding van de uitvoeringsfase van het programma loopt. Er is een inventarisatie geweest bij onze partners of en hoe zij voor zichzelf een rol zien in de uitvoeringsfase. Op 2 juni is tijdens een bijeenkomst met de bestuurlijk trekkers een eerste beeld ontstaan. Meerdere partners kiezen er voor om bestuurlijk trekker (boegbeeld) te blijven van het gebiedsproces waarbij het contractmanagement van de uitvoeringswerkzaamheden door de provincie wordt opgepakt. Bij Lonnekermeer en voor een onderdeel binnen Landgoederen Oldenzaal is de uitvoeringsfase inmiddels gestart.

De terreinbeherende organisaties hebben in 2017 uitvoering gegeven aan een beperkt aantal (beheer)maatregelen, onder andere in het Buurserzand. Zij hebben programma- en projectplannen gemaakt voor de uitvoering van interne maatregelen op hun terreinen. De afspraken rondom de inzet van SKNL, landelijk subsidiekader voor inrichting en afwaardering van natuurgrond, zijn duidelijk. OPG (Overijssels Particulier Grondbezit) is gestart met hun werkzaamheden ten behoeve van ca 60 particuliere eigenaren van natuurgebieden, om hen mee te nemen bij het uitwerken van de maatregelen op hun terreinen.

Diverse verbetervoorstellen lopen mee in de N2000-gebiedsprocessen en worden daarbinnen apart gemonitord. Overeenkomstig de omgevingsvisie is de uitvoeringstermijn verlengd tot 2027 (in lijn met het Natuurpact). Inmiddels zijn twee verbetervoorstellen gerealiseerd (Deldenerbroek en Lankheet).

In alle gebiedsprocessen wordt, in nauwe afstemming met de trekker van het gebiedsproces, gesproken met eigenaren die met de (effecten van de) maatregelen te maken krijgen. In ca 30% van de gevallen is het proces inmiddels zover, dat de provincie in gesprek is met de eigenaren over het beschikbaar krijgen van de grond. Het tempo rondom beschikbaar krijgen van de grond neemt toe. Er worden meer overeenkomsten gesloten dan vorig jaar. In veel gebieden is meer tijd nodig om te komen tot een nadere concretisering van de effecten van de inrichtingsmaatregelen. Daardoor is het nog niet mogelijk om overal afspraken met grondeigenaren te maken. In 2017 is in twee gevallen gebruik gemaakt van de bedrijfsverplaatsingsregeling. Wij hebben de schaderegeling voor nadeelcompensatie vastgesteld.

Financiën

De lasten voor de Ontwikkelopgave Natura 2000 (incl. Verbetervoorstellen) zijn € 37,0 miljoen in 2017, en blijven daarmee binnen begrote lasten van € 43,7 miljoen. In 2017 zijn voor de Ontwikkelopgave Natura 2000 de middelen vooral besteed aan het beschikbaar krijgen van (ruil-) grond (€ 18,7 mln). Het betreft met name afwaardering van gronden die een natuurbestemming krijgen en een toevoeging aan de voorziening voor het afdekken van het risico dat toekomstige verkoop van de ruilgrond leidt tot lagere baten dan de boekwaarde. Daarnaast zijn uitgaven gedaan voor de voorbereiding resp. uitvoering van inrichtingsmaatregelen (€ 12,1 resp. € 3,3 mln.) en de verbetervoorstellen (€ 1,4 mln.). Er waren in 2017 niet begrote baten van € 0,2 miljoen. Dit betreft vooral ontvangsten uit verkooptransacties van grond.

Per saldo is in 2017 € 6,7 miljoen minder besteed dan begroot. De belangrijkste oorzaak is dat er in 2017 minder grond is aangekocht dan gepland. De niet bestede middelen blijven de komende jaren beschikbaar voor de uitvoering van de Ontwikkelopgave Natura 2000.

De kosten van de ophoging van de formatieruimte voor de programma-organisatie Ontwikkelopgave Natura 2000 (maximaal 15 fte overeenkomstig het Statenvoorstel PS/2015/687) zijn in 2017 uitgekomen op de begrote € 0,5 miljoen. Deze kosten worden gedekt uit de uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland. De invulling van de extra formatieruimte is in 2017 toegenomen tot de helft van de beschikbare ruimte. De verwachting is dat de resterende ruimte in de uitvoeringsfase benut zal worden.

In aanvulling op de toekenning van € 1,0 mln. in de meicirculaire 2017 ontvangt provincie Overijssel via de decembercirculaire nog een bedrag van € 0,8 miljoen voor het uitvoeren van hydrologische maatregelen. Deze bijdrage was reeds voorzien in het Statenvoorstel 2014/62. Onder Kerntaak 20 Financiering en dekkingsmiddelen stellen wij u voor om dit bedrag middels resultaatbestemming toe te voegen aan de Uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland.  

Investeringsbudget

Toelichting investeringsbudget

In deze grafiek geven we inzicht in het voor deze prestatie beschikbaar gestelde investeringsbudget vanuit EHS. Een investeringsbudget blijft meerjarig beschikbaar. Per jaar blijft de totale omvang daarom in principe constant.  Voor de ontwikkelopgave EHS is vanuit het Statenvoorstel Uitvoeringsreserve EHS in totaal € 470 miljoen meerjarig investeringsbudget beschikbaar gesteld.

De staafdiagrammen geven per jaar aan wat van het totaal meerjarig investeringsbudget is besteed tot de peildatum (cumulatief gerealiseerd). Daarnaast is de bestedingsruimte binnen de Begroting 2017 opgenomen ('resterend huidige begroting').

Het ‘resterend meerjarig budget’ is het deel van het investeringsbudget dat beschikbaar is voor realisatie in de jaren erna.

Basisinformatie

Verantwoordelijk portefeuillehouder:

Hester Maij

Rol provincie:

Wij vervullen meerdere rollen, namelijk die van regisseur, opdrachtgever, investeerder en faciliteerder.

Looptijd prestatie:

Structureel.

Relatie met reserve Natuurnetwerk Nederland / Kwaliteit van Overijssel:

Ja. Bijbehorend investeringsvoorstel:

Statenvoorstel Uitvoeringsreserve EHS [PS/2014/62 ] (bijbehorend besluit)

Project website:

Website ontwikkelopgave Natura 2000