De rapporten van de commissie Depla en van de Raad voor financiële verhoudingen zijn de aanleiding om landelijk na te denken over de uniformering en positionering van het financieel toezicht. De financiële positie van gemeenten baart ons zorgen. Gemeenten hebben te maken met de gevolgen van ingenomen grondposities en de drie decentralisaties op het sociaal domein. De transformatie van de drie decentralisaties krijgt in 2017 verder zijn beslag. Voor 2017 geven wij dan ook opnieuw speciaal aandacht aan de financiële gevolgen van de decentralisatieopgave Sociaal Domein. Daarnaast werken wij aan de ontwikkeling van een financiële databank en bieden we gemeenten een begrotingsscan aan. Wij betrekken, voor zover relevant, het platform financieel domein van de VNG-Overijssel.
Wij hebben de wettelijke taak om financieel toezicht te houden op gemeenten, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen. Het doel is om gemeenten financieel gezond te houden en zo te voorkomen dat ze een extra beroep moeten doen op het Gemeentefonds.
Context
Acties
- Wij voeren het financieel toezicht uit op de 25 Overijsselse gemeenten en de 21 gemeenschappelijke regelingen. Samen met de provincie Drenthe houden we financieel toezicht op de 2 interprovinciale waterschappen. We ondernemen actie waar nodig.
- Wij onderhouden intensieve contacten over het financiële toezicht met de gemeenten door heldere communicatie en transparantie. Wij doen dit door het houden van presentaties voor raden of raadscommissies, bilaterale contacten (voorjaarsoverleggen) en ambtelijke seminars. Wij zenden jaarlijks een begrotingsbrief, waarbij wij zowel ambtelijk als bestuurlijk kenbaar maken waarop onze focus ligt bij de komende begroting en waarbij wij het proces Financieel Toezicht schetsten.
- Op basis van landelijke afspraken doen wij in 2017 onderzoek naar kapitaalgoederen, grondexploitatie en het sociaal domein bij gemeenten.
- De adviezen van de commissie Depla hebben geleid tot discussie over de uniformering en positionering van het financieel toezicht (FT2020). Wij zijn in landelijk verband betrokken bij een aanpassing van het toezichtkader. Na dit traject staat de discussie over de positionering van het toezicht op de rol.
- Wij zijn in 2016 gestart met een databank, waarin wij informatie uit de gemeentelijke begrotingen van alle gemeenten gezamenlijk en openbaar beschikbaar stellen. In 2017 is deze operationeel en werken wij aan verdere uitbouw.
- Wij stellen alle gemeenten in de gelegenheid om gebruik van te maken van een begrotingsscan door het actief aanbieden van onze expertise en het dragen van de kosten. Een begrotingsscan biedt gemeenten de mogelijkheid om op een andere wijze inzicht te verwerven in de begrotingspositie.
Toelichting op voortgang
Actie 1: We hebben het toezicht uitgevoerd met als resultaat dat er in 2018, 23 gemeenten vallen onder het repressieve toezicht en 2 gemeenten, (Almelo en Twenterand), onder het preventief toezicht. Er zijn geen Gemeenschappelijke regelingen waarvan de begrotingen van het jaar 2018 de goedkeuring behoeven of onder het preventieve toezicht vallen. We hebben het toezicht op de twee interprovinciale waterschappen samen met de provincie Drenthe uitgevoerd.
Actie 2: Wij hebben op verschillende niveaus intensief contact gehad met alle gemeenten en gemeenschappelijke regelingen. Daarnaast zijn er diverse presentaties aan gemeenteraden verzorgd en heeft het jaarlijkse seminar met de 25 gemeenten plaats gevonden.
Actie 3: Het onderzoek sociaal domein is uitgevoerd. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft hierover gerapporteerd en hier aandacht aan gegeven op zijn website. Daarnaast zijn de onderwerpen kapitaalgoederen en grondexploitatie expliciet in beeld geweest.
Actie 4: Er is vooruitgang geboekt in een nieuw landelijk gemeenschappelijk toetsingskader. Tevens heeft er een landelijke discussie rondom het toezicht (o.a. positionering en uitvoering) plaatsgevonden. Deze discussie wordt in 2018 voortgezet. De spelers in de discussie zijn IPO, VNG en BZK. De provincies blijven aangehaakt via het IPO. De provincie Overijssel heeft hier vooral in het beginstadium een prominente rol in gespeeld.
Actie 5: De databank is goed ontvangen. In dit proces betrekken wij ook externe partijen zoals gemeenten, raadsleden en inwoners.
Actie 6: In 2017 hebben 4 gemeenten zich aangemeld voor een scan (uitvoering: 3 gemeenten in 2017 en 1 gemeente in 2018)
Financiën
Basisinformatie
Verantwoordelijk portefeuillehouder:
Monique van Haaf
Rol provincie:
Wij hebben de rol van toezichthouder.
Looptijd prestatie:
Structureel.
Relatie met reserve Natuurnetwerk Nederland / Kwaliteit van Overijssel:
Ja. Bijbehorend investeringsvoorstel:
Het investeringsvoorstel Kwaliteit Openbaar Bestuur is in 2016 door Provinciale Staten aangenomen [PS/2016/344 ] (bijbehorend besluit).
Deze prestatie heeft een relatie met de andere prestaties uit het investeringsvoorstel: 7.1.1, 7.1.2, 7.1.6, 7.2.3, 7.3.1, 7.3.2, 7.3.4.